حساسیت دارویی سویه های مایکوباکتریوم توبرکلوزیس نسبت به داروهای رده اول و جایگزین در شهرستان تبریز

زمینه و اهداف: از زمان شروع شیمی درمانی بر علیه بیماری سل، شمار سویه های مقاوم به دارو افزایش چشمگیری داشته است. میزان بروز سل مقاوم به چند دارو (MDR-TB: Multi Drug Resistant tuberculosis) در کشورهای همجوار از جمله آذربایجان بسیار بالا گزارش شده است. مراجعه این بیماران به مرکز تحقیقات سل و بیماری های ریوی تبریز باعث افزایش نگرانی مسوولین و اهالی منطقه از خطرِ انتقال سل مقاوم به دارو شده است. هدف از این مطالعه، تعیین حساسیت دارویی سویه های ایزوله شده مایکوباکتریوم توبرکولوزیس (MTB) از بیماران بومی مراجعه کننده به مرکز تحقیقات سل و بیماری های ریوی تبریز نسبت به داروهای ضد سل رده اول و بعضی از داروهای جایگزین (رده دوم) بود. روش بررسی: ابتدا 103 سویه MTB با استفاده از تست های بیوشیمیایی از نمونه بیماران بومی مراجعه کننده به مرکز تحقیقات سل و بیماری های ریوی تبریز جدا گردید. پس از تهیه سوسپانسیون، بر روی محیط کشت لوانشتاین - جانسون حاوی آنتی بیوتیک های ضد سل رده اول و رده دوم کشت داده شد. نتایج به روش نسبی(proportional) بررسی شد. از سویه استاندارد H37Rv مایکوباکتریوم توبرکلوزیس که حساس به تمامی داروهاست، به عنوان شاهد کیفی استفاده شد. داروهای رده اول شامل ایزونیازید، ریفامپین، اتامبوتول، استرپتومایسین و داروهای رده دوم شامل آمیکاسین، کانامایسین، افلوکساسین، سیپروفلوکساسین بودند.یافته ها: از مجموع 103 سویه، 13 سویه نسبت به کانامایسین، 2 سویه (%1.9) نسبت به افلوکساسین، 1 سویه (%1) نسبت به آمیکاسین و 1 سویه (%1) نسبت به سیپروفلوکساسین مقاوم بودند. از میان داروهای رده اول، استرپتومایسین به میزان %7.8 (8 سویه) و از میان داروهای رده دوم کانامایسین به میزان %12.6 (13 سویه) بیشترین مقاومت دارویی را داشتند. میزان مقاومت %2.9MDR-TB (3 سویه) بود.نتیجه گیری: اکثریت زیادی از سویه ها به تمام داروهای ضد سل رده اول حساسیت دارند و میزان MDR-TB اندک است. از میان داروهای ضد سل اصلی و جایگزین، به ترتیب استرپتومایسین و کانامایسین بیشترین مقاومت دارویی را نشان دادند